هدف پژوهش حاضر بررسی وضعیت  سبک زندگی اسلامی– ایرانی در بین دانشجویان دانشگاه شهید مدنی آذربایجان بود. روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانشجویان دانشگاه شهید مدنی آذربایجان به تعداد 6089 نفر بود. از این جامعه نمونه ای به حجم 361 نفر براساس جدول مورگان به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات پژوهش از پرسشنامه محقق ساخته سبک زندگی اسلامی – ایرانی استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از تحلیل واریانس یکراهه و آزمون های t تک نمونه ای و t مستقل در نرم افزار SPSS انجام گرفت. نتایج نشان داد که دانش و اطلاعات دانشجویان پیرامون سبک زندگی اسلامی – ایرانی مناسب و مطلوب است. علاوه بر این نگرش و باور آنان در رابطه با سبک زندگی اسلامی – ایرانی  نیز در وضعیت مطلوبی قرار داشت. اما در بعد عملکرد و عمل به سبک زندگی اسلامی – ایرانی، وضعیت مطلوبی وجود نداشت. به عبارت دیگر علی رغم دانش و اطلاعات آنان پیرامون سبک زندگی اسلامی- ایرانی و همچنین داشتن نگرش مطلوب به این موضوع، اما در زندگی شخصی خیلی به این آموزه ها عمل نمی کنند. همچنین در بخش دیگری از تحقیق، یافته ها نشان داد که میانگین نمره دانش، نگرش و عملکرد دانشجویان دختر بیشتر از میانگین نمره دانشجویان پسر است و میانگین نمره سبک زندگی اسلامی– ایرانی در بین دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد بیشتر از مقاطع کارشناسی و دکتری بود. بنابراین ضمن تاکید بر اهمیت گسترش سطح دانش و اطلاعات دانشجویان و همچنین توجه به ایجاد و توسعه بیش از پیش نگرش های مطلوب پیرامون سبک زندگی اسلامی-ایرانی به عنوان نیروی محرک اصلی حرکت دانشجویان به این سمت، باید علل و عوامل مؤثر بر تضعیف بعد عملکرد دانشجویان مورد بررسی و کنکاش دقیق تر قرار گیرد و آسیب های احتمالی شناسایی گردند و دانشگاه ها با توجه به این یافته ها برنامه های فرهنگی خود را مورد بازنگری قرار دهند.

سبک زندگی به معنای امروزd آن اگرچه پدیده ای نو و محصول شرایط زندگی مدرن است لکن در قالب ادبیاتی دیگر دیرینه ای طولانی دارد و مفاهیم مرتبط با آن را می توان در آیات قرآن کریم پیدا کرد. در علوم اجتماعی برای بررسی موضوع سبکزندگی از مفاهیمی هم چون توسعه، تمدن، فرهنگ، طبقه، هویت و مانند آن استفاده شده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی سبکزندگی در قرآن کریم به این پرسش پاسخ می دهد که واژگان مربوط و مرتبط با سبک زندگی در قرآن کدامند و بسامدی آن در این کتاب مقدس چگونه است؟ با استفاده از روش اسنادی در مرحله اول و تحلیل بسامدی یا فراوانی در مرحله دوم، این نتیجه حاصل شد که حداقل 10 واژه در قرآن کریم دارای قرابت معنایی با سبک زندگی است و با استفاده از این واژگان می توان تصویری از سبک زندگی اسلامی مبتنی بر قرآن کریم ارائه کرد. علاوه بر واژه دین که درتعریف آن به روش زندگی نسبت این همانی با سبک زندگی دارد، واژگانی همچون سنت، ملت، منهاج، صراط، طریق، حیات طیبه، دأب، سیره و مانند آن نیز مشعر به سبک زندگی هستند. چنان چه سبک زندگی را به همه سطوح و عرصه های حیات جمعی و فردی تسری بدهیم، مفاهیمی چون «دین»، «سنت» و «ملّت» نزدیک ترین واژه ها به سبک زندگی خواهند بود. در تلقی از سبک زندگی به مثابه روش زندگی، واژ ه هایی هم چون «منهاج»، «سیره» مناسب تر هستند؛ لکن اگر بنا باشد هم چون برخی ادبیات موجود، سبک زندگی را به سطوح رویین زندگی مربوط بدانیم، معادل های دیگری مانند «شاکله» و «دأب» سنخیت بیشتری با موضوع بررسی دارند.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

جوانان، به خصوص دانشجویان به عنوان آینده سازان و نیروی محرکه توسعه هر جامعه، از حساس ترین و مهمترین گروه های اجتماعی به شمار می آیند. در این راستا سبک زندگی سالم این قشر تاثیر بسیاری بر پیشرفت و پایداری جامعه دارد. لذا، پژوهش حاضر با هدف بررسی جامعه شناختی رابطه حمایت اجتماعی و سبک زندگی در بین دانشجویان دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) انجام شده است. روش تحقیق از نوع پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانشجویان دانشگاه بین الملل امام خمینی(ره) قزوین به تعداد 7883 نفر می باشد که حجم نمونه بر اساس فرمول آماری کوکران به تعداد 370 نفر برآورد شده است. روش نمونه گیری در این پژوهش از نوع نمونه گیری طبقه بندی متناسب با حجم نمونه است، در پژوهش حاضر برای سنجش کلی متغیر ها و کسب اطلاعات لازم از پرسشنامه استفاده شده است و تجزیه و تحلیل کلیه اطلاعات بدست آمده به وسیله نرم افزار SPSS صورت پذیرفته است. نتایج تحقیق نشان داد که همبستگی بین متغیر حمایت اجتماعی و مولفه آن شامل حمایت خانواده، حمایت دوستان و حمایت دیگران با متغیر سبک زندگی با اطمینان 99 درصد و در سطح معناداری کوچکتر از 01/0 تایید و به لحاظ آماری معنادار است. همچنین، نتایج تحلیل رگرسیونی چندمتغیره حاکی از آن است که متغیرهای حاضر در مدل شامل حمایت خانواده، حمایت دوستان و حمایت دیگران توانسته اند که 9/31 درصد از تغییرات متغیر وابسته سبک زندگی را تبیین نمایند.

با توجه به آنکه براساس عقاید، مبانی و ارزش های جوامع و فرهنگ های مختلف، اشکال متنوعی از سبک زندگی به وجود می آید. جامعه مدرن نیز پیرامون برخی مفاهیم بنیادین و ارزش های پیرامونی آن سبک خاصی از زندگی را شکل داده که بعضاً مغایر با اصول اسلامی است. یکی از راه های مواجهه مناسب با این پدیده، شناخت و اشراف نسبت به این مبانی و نحوه تأثیرگذاری آن بر زندگی روزمره زنان است که این پژوهش به این موضوع پرداخته است. روش به کارگرفته شده در این تحقیق تحلیلی ـ منطقی است، که اطلاعات آن به شیوه کتابخانه ای و از طریق فیش برداری، جمع آوری شده است، و با استفاده از دلالت های عقلی به اثبات فلسفی این امر پرداخته شده که سبک زندگی زنان مدرن که با محوریت سلیقه شخصی و مصرف نمایشی و شاخصه هایی چون آندروژنی (دوجنسیتی) بودن و سیالیت است، چه ارتباطی با نوع نگاه تمدن غرب به انسان و جنس زن دارد. در نهایت مشخص شد که تمامی این موارد براساس سه مبنای اومانیست، تطورگرایی و انسان شناسی فرهنگی قابل تحلیل و فهم است. چنانچه اعتقاد به اومانیسم، منجر به شکل گیری سبک زندگی ای مبتنی بر مصرف نمایشی شده، و انسان شناسی فرهنگی بازتابندگی و انتخاب های مبتنی بر سلیقه شخصی را شکل می دهد و تطورگرایی موجب گسترش پدیده مدگرایی و همچنین برتری یافتن نقش ها و شاخصه های مردانه خواهد شد. در نتیجه زنان به دنبال انکار و سرکوب ویژگی های فطری شان خواهان شبیه شدن به مردان هستند.

«سبک زندگی»بیانگر ظهور پارادایم تحلیلی نوین در عرصه علوم اجتماعی است. خاستگاه متفاوت سبک های زندگی بشر را می توان در باورها، تفکرات، مبانی، پیش فرض ها، نوع نگاه به انسان، هستی، اهداف، زندگی، ارزش ها و در الگوهای رفتاری بشر جست و جو کرد. سوال آن است که مهم ترین مبانی انسان شناختی از دیدگاه قرآن برای دستیابی به سبک زندگی مومنانه و طیبه کدامند؟ در نوشتار پیش رو، با بهره گیری از روش تحلیلی و توصیفی به روش اسنادی در منابع قرآنی و آثار مربوط به مبانی انسان  شناختی سبک زندگی به بحث و بررسی گذارده شده است.بررسی تاثیرگذارترین «مبانی انسان شناختی سبک زندگی از دیدگاه قرآن»، چارچوب کلی و استانداردهای سبک زندگی مومنانه و در مرحله متعالی تر، سبک زندگی طیبه را تعیین می کند و موجب تمایز این نوع سبک زندگی از دیگر سبک های زندگی رایج در دنیای مدرن می شود. این پژوهش در واکاوی «مبانی انسان شناختی» به نوعی جهان بینی دست یافت که انسان را موجودی فرامادی و سرشته شده با نیازهای معنوی، هویت الهی و حیاتی به امتداد ابدیت معرفی می کند. از این رو، الگوهای رفتاری و نگرش های انسان، جنبه فرامادی و ابدی می گیرد و بر محور توحید، ظهوری متمایز می یابد.

«سبک زندگی» بیانگر ظهور الگوواره های نوین در عرصه علوم اجتماعی است. خاستگاه متفاوت سبک های زندگی بشر را می توان در باورها، تفکرات، مبانی، پیش فرض ها، نوع نگاه به انسان، هستی، اهداف، زندگی، ارزشها و در الگوهای رفتاری بشر جست وجو کرد. در نوشتار پیش رو، با بهره گیری از روش تحلیلی و توصیفی به روش اسنادی در منابع قرآنی و کتاب های مربوط به مبانی هستی شناختی، سبک زندگی به بحث و بررسی گذارده شده است. بررسی مهم ترین «مبانی هستی شناختی سبک زندگی از دیدگاه قرآن»، چارچوب کلی و استانداردهای سبک زندگی مومنانه و در مرحله متعالی تر، سبک زندگی طیبه را تعیین می کند و موجب تمایز این نوع سبک زندگی از دیگر سبک های زندگی رایج در دنیای مدرن می شود. در واکاوی «مبانی هستی شناختی»، نوعی جهان بینی به دست آمد که نشان می دهد نگاه به هستی یا الهی و توحیدی است (یعنی دارای هویت از اویی و به سویی) و یا الحادی و مشرکانه. پذیرش هر یک از این مبانی آثار و تبعاتی دارد و هر کدام الگوهای رفتاری و سبک زندگی متناسب با خود را در بعد فردی و اجتماعی می آفریند.

با توجه به روند روبه رشد جهانی شدن و ترویج ارزش های جهانی که اغلب با ارزش ها و آموزه های دینی در تضاد است، جوامع اسلامی با چالش های بی سابقه ای مواجه شده اند. در این میان، سبک زندگی قرآنی که بر اساس مبانی دینی و ارزش های اخلاقی شکل گرفته است، به عنوان یک الگوی پایدار و مقاوم در برابر این چالش ها شناخته می شود که می تواند به شکل مؤثر در تعاملات اجتماعی مدرن حفظ شود و به بهبود کیفیت زندگی اجتماعی کمک کند. ازاین رو با توجه به تأثیر باورها و ارزش های حاکم بر فرد و جامعه، توجه به مبانی سبک زندگی حائز اهمیت است. اهمیت این بحث از آن روست که نحوۀ رفتار فرد در جامعه را جهت می بخشد. این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای، به استخراج قواعد ثابتی به عنوان مبانی می پردازد که بر رفتار و نوع عملکرد انسان در زندگی مؤثر است. بر این اساس، این پژوهش در صدد پاسخ گویی به این پرسش است: سبک زندگی در حوزۀ تعاملات اجتماعی بر چه مبانی جامعه شناختی استوار است؟ نتایج حاکی از آن است که مبانی جامعه شناختی آن دسته از عناصر و رهنمودهای دینی است که به صورت اصول مسلم و زیربنایی درآمده و بر رفتار و عملکرد فرد در جامعه تأثیر می گذارد. از این رهگذر می توان اعتقاد به زندگی مادی و معنوی توأمان، هدفمند بودن جامعه، تکامل اجتماعی و حرکت به سوی کمال، نیاز به رهبران هدایت و تبعیت از الگو، لزوم اخلاق مداری و ارزش مداری در رفتارهای اجتماعی، لزوم حاکمیت عقل در رفتارهای اجتماعی و ضرورت وجود مرزبندی میان حق و باطل در رفتارهای اجتماعی را از مهم ترین مبانی جامعه شناختی سبک زندگی قرآنی به شمار آورد.

تحقیق حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش اهداف زندگی (مبتنی بر سبک زندگی) بر انگیزش تحصیلی و خودکارآمدی دانش آموزان دختر دوره دبیرستان انجام شد. این تحقیق به روش نیمه آزمایشی بوده و برای سنجش متغیر های تحقیق از مقیاس انگیزش تحصیلی والرند و پرسشنامه خودکارآمدی عمومی شرر استفاده شد. جامعه آماری تحقیق شامل دانش آموزان دبیرستانهای دخترانه شهرستان بهارستان، در سالتحصیلی 94 – 1393 بودند. روش نمونه گیری در دسترس بود. پس از اجرای مقیاس انگیزش تحصیلی، دانش آموزانی که پایین ترین نمره را در این مقیاس کسب کرده بودند، بصورت تصادفی انتخاب و به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. در هر گروه 20 نفر به طور تصادفی قرار گرفتند و پروتکل مداخله ای آموزش اهداف زندگی مبتنی بر سبک زندگی برای گروه آزمایش اعمال شد. جهت تحلیل داده ها از کوواریانس بین گروهی استفاده شد. در پژوهش حاضر جهت استفاده از تحلیل کوواریانس، پیش آزمون های کلموگروف اسمیرنوف، لوین و همگنی شیبها استفاده شد. یافته ها نشان داد آموزش اهداف زندگی (مبتنی بر سبک زندگی) برانگیزش تحصیلی دانش آموزان (هم در ابعاد درونی و هم در ابعاد بیرونی) و خودکارآمدی آنان ﺗﺄثیر معنادار داشته است. بر اساس یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت آموزش اهداف زندگی می تواند در رشد شخصی و پیشرفت تحصیلی نوجوانان دوره دبیرستان مفید باشد. بنابراین پیشنهاد می شود اهداف زندگی مبتنی بر سبک زندگی، به عنوان واحد درسی در دوره دبیرستان تدریس شود و نتایج حاصل از آن مورد بررسی قرار گیرد.